Er leven momenteel veel vragen over de nakoming van lopende (commerciële) contracten, in het licht van de Corona-crisis. Het uitgangspunt is natuurlijk dat aangegane verplichtingen nagekomen moeten worden. Kan een contractspartij zich beroepen op overmacht gezien de Coronacrisis?
De uitbraak van het virus levert op zichzelf nog geen overmacht op. Daarvan kan alleen sprake zijn als, bijvoorbeeld door wettelijke maatregelen tegen de verspreiding van het virus, een contractspartij verhinderd wordt zijn verplichting(en) op tijd na te komen.
Artikel 6:75 BW bepaalt:
‘Een tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend, indien zij niet is te wijten aan zijn schuld, noch krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor zijn rekening komt’.
Door het verbod op het organiseren van evenementen kunnen organisatoren van bijvoorbeeld concerten, festivals, musicals en theatervoorstellingen zich beroepen op overmacht. Ook luchtvaartmaatschappijen kunnen dat indien het luchtruim gesloten is of er een landingsverbod op een bepaalde bestemming is ingesteld. Maar ook de leverancier van producten kan niet aan zijn leveringsverplichting voldoen als er een import- of export verbod geldt.
Als gevolg van een terecht beroep op overmacht heeft de wederpartij (schuldeiser) geen recht op schadevergoeding vanwege de wanprestatie van zijn contractspartij. Indien er een contractuele boete is overeengekomen, zal die over het algemeen ook buiten toepassing blijven. De schuldeiser kan voorts geen nakoming meer vorderen, omdat het onmogelijk is geworden om na te komen. Indien de prestatie niet geleverd kan worden, kan de schuldeiser in principe wel zijn verplichtingen die daartegenover staan (zoals betaling), opschorten. In veel gevallen kan hij de overeenkomst ook ontbinden omdat zijn contractspartij niet nakomt.
Er moet echter altijd eerst gekeken worden naar de afspraken die tussen partijen gelden. Als er in de overeenkomst iets is opgenomen over overmacht, dan gaat dat voor de wettelijke regeling. Een dergelijk artikel kan de mogelijkheden tot een beroep op overmacht beperken of uitbreiden. Soms hebben partijen afspraken gemaakt over allerlei omstandigheden die zij als overmacht beschouwen. Ook kunnen partijen impliciet afwijken van de wettelijke vorm van overmacht, door risico’s tussen partijen te verdelen, bijvoorbeeld door het geven van garanties.
Het is dus raadzaam om lopende overeenkomsten na te kijken op regelingen omtrent overmacht en risicoverdeling. Maar bovenal geldt dat contractspartijen er goed aan doen om in goed overleg met de andere partij een redelijke afspraak te maken over de gevolgen van de (tijdelijke) onmogelijkheid om de gemaakte afspraken na te komen. Pas als dat niet lukt, kan beoordeeld worden of een gang naar de rechter mogelijk uitkomst biedt.
Barbara Schuijlenburg, 25 maart 2020
Schrijf je hier in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de nieuwste blogs.
